HISTORIA III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO W GDAŃSKU
III Liceum Ogólnokształcące to jedna z najstarszych szkół średnich w Gdańsku. Swoje powstanie zawdzięcza inicjatywie i staraniom profesorów założonej w 1904 roku Politechniki Gdańskiej (Technische Hochschule), którzy w 1909 roku doprowadzili do utworzenia w Gdańsku-Wrzeszczu męskiego gimnazjum realnego, którego pierwszym dyrektorem został dr Krech. Już w pierwszym roku swojej działalności liczyło ono 137 uczniów.
W 1912 roku gimnazjum zostało uroczyście przeniesione do wybudowanego staraniem miasta trzykondygnacyjnego budynku przy ulicy Topolowej (wówczas Falkweg).
„Położona przy zachodniej granicy parku Jaśkowej Doliny, w pięknej okolicy, czyniła wspaniałe wrażenie – pisano w raporcie dla ówczesnego ministerstwa szkolnictwa w 1912 roku – Front budynku zwrócony jest w kierunku Falkweg prowadzącej do głównego portalu. Od strony wschodniej znajduje się budynek dyrekcji, który styka się z budynkiem głównym i połączony jest drzwiami z gabinetem dyrektora. Od prawego narożnika, w kierunku frontu, od strony południowej ciągnie się część budynku z większością pomieszczeń klasowych. Jej okna wychodzą na zachód. Sala gimnastyczna leży na przedłużeniu tego skrzydła, a boisko ograniczone jest budynkami szkolnymi i wspaniałymi bukami lasu Jaśkowej Doliny. W piwnicy znajdują się urządzenia centralnego ogrzewania, połowa mieszkań służbowych, przechowalnia rowerów, kuchnia, pralnia i magazyny opału. Na parterze mieści się gabinet i pokój przyjęć dyrektora, druga połowa mieszkań służbowych, separatka, biblioteka uczniowska, pokój konferencyjny i trzy klasy – obertertia, unterprima i sexta – do tego zaplecze dydaktyczne dla nauk przyrodniczych. Na pierwszym piętrze znajdowały się klasy – quinta, quarta, untertertia, obersecunda i klasa rezerwowa, położona od strony północnej sala rysunkowa z dwoma pomieszczeniami towarzyszącymi i biblioteka nauczycielska. Na drugim piętrze klasy – untersecunda i oberprima, pokój muzyczny z pomieszczeniem towarzyszącym, wyłożona boazerią aula, gabinety chemiczny i fizyczny z zapleczem, i wreszcie na poddaszu laboratorium chemiczne do doświadczeń uczniowskich. Wszystkie pomieszczenia i korytarze są przestronne i jasne, o wysokości 3,95 metra. W auli, mogącej pomieścić 350 uczniów, znajdował się fortepian, filharmonia, mównica i miejsce dla szkolnej orkiestry.”
|
|
|
| Budynek szkoły na początku XX wieku | Budynek szkoły w okresie międzywojennym |
Wkrótce po zakończeniu II wojny światowej, po doprowadzeniu zrujnowanego budynku do stanu używalności, 1 listopada 1945 roku, szkoła rozpoczęła pracę jako III Państwowe Gimnazjum i Liceum w Gdańsku. Pierwsze pięć lat w powojennych dziejach „Topolówki” w znaczący sposób wpłynęło na jej charakter i klimat. Była to zasługa, pochodzącego ze Lwowa, pierwszego dyrektora szkoły mgr Ignacego Zysa (1945–1950). Dyrektor Zys był doskonałym gospodarzem i świetnym organizatorem, a przy tym znakomitym pedagogiem. To z jego inicjatywy przy ulicy prowadzącej do szkoły uczniowie zasadzili 9 topoli, zakopując pod każdą zalakowaną butelkę z listami klas „Klasztoru Ojca Zysa”, jak wówczas nazywano szkołę.
|
|
 |
| Dyrektor Ignacy Zys (1892–1977), profesorowie i uczniowie III LO przed budynkiem szkoły |
Grobowiec Ignacego Zysa i Marii Zysowej na warszawskich Powązkach |
1 września 1962 roku III Liceum Ogólnokształcące otrzymało imię Bohaterów Westerplatte. Przy tej okazji na froncie budynku odsłonięto pamiątkową tablicę.
W dziejach szkoły wielu było cenionych i zasłużonych dyrektorów, ale najbardziej znanym pozostał mgr Janusz Tebinka (1967–1975). Za jego „dyrektoriatu” szkoła powiększyła się o nowe skrzydło, w którym powstały kolejne pracownie. Wielu ówczesnych uczniów wspomina z sentymentem (!) niemal wojskowy rygor, jaki wówczas panował w szkole, obowiązkowe berety, kołnierzyki i tarcze.
 |
 |
|
Dyrektor Janusz Tebinka (1926-2000) i nauczyciel języka polskiego prof. Norbert Wawrowski podczas autobusowej wycieczki do Kołobrzegu |
Klasa IIId wraz ze swoją wychowawczynią, nauczycielką historii, prof. Leokadią Grzegorzewską (+2012) przed budynkiem szkoły w 1972 r. |
Szczególną sławą jako niepokorna i zbuntowana szkoła, cieszyła się „Topolówka” w czasie „karnawału Solidarności”, stanu wojennego i kolejnych lat (1980–1988). Przeciwstawiająca się komunistycznej dyktaturze młodzież z okazji zakazanych rocznic (agresji ZSRR na Polskę, zbrodni katyńskiej, ogłoszenia stanu wojennego) regularnie organizowała tzw. przerwy milczenia, a także wydawała podziemny „Biuletyn Informacyjny Topolówki” (BiT). Wielu spośród uczniów III LO za tą działalność spotkały surowe represje: aresztowania, rewizje, relegowanie ze szkoły. Na ten temat w wytwórni „Video Studio Gdańsk” powstał w 2009 roku film dokumentalny „Oporna Topolówka”, a w 2013 roku Instytut Pamięci Narodowej wydał monografię „Niepokorni z Topolówki” autorstwa naszego absolwenta Jana Hlebowicza.
|
|
|
|
| Pięćdzisiąty numer BiT-u (Biuletynu Informacyjnego „Topolówka”) z listopada 1988 r. | Pismo Wydziału Nauki i Oświaty KW PZPR w Gdańsku z marca 1984 r. zapowiadające likwidację III LO | Okładka książki J. Hlebowicza poświeconej "heroicznemu" okresowi w historii „Topolówka” (1970-1989) |
W latach 1999–2009 funkcję dyrektora szkoły pełniła mgr Grażyna Bogusz. Za jej kadencji „Topolówka” dynamicznie zmieniała swoje oblicze, skutecznie radząc sobie z nowymi wyzwaniami. Ważnym wydarzeniem dla szkoły było wprowadzenie w 2001 roku Programu Dyplomowego Matury Międzynarodwej (IB), który do dzisiaj jest jednym ze znaków rozpoznawczych gdańskiej „Trójki”.
W 2004 roku „Topolówka” zdobyła pierwsze miejsce w rankingu szkół średnich w Polsce przeprowadzonym przez tygodnik „Newsweek”, który brał pod uwagę przede wszystkim skuteczność przygotowania absolwentów do studiów wyższych.
Odpowiadając na coraz większe zainteresowanie młodzieży historią i kulturą Hiszpanii, dzięki współpracy z Ambasadą Królestwa Hiszpanii i wsparciu Władz Gdańska, w latach 2006–2018 działały w szkole klasy dwujęzyczne z językiem hiszpańskim (poprzedzane tzw. klasą zerową). Nauka w tych klasach trwała cztery lata i umożliwiała zdawanie hiszpańskiej matury.
|
|
 |
| Wręczenie dyplomów IBO w 2004 r. | Nauczyciele i uczniowie „Topolówki” w 2017 r. |
1 września 2009 roku w wyniku konkursu stanowisko dyrektora III Liceum Ogólnokształcącego objęła dotychczasowa długoletnia wicedyrektor szkoły mgr Bożena Ordak.
W 2016 roku przy III LO zostało utworzone 53 Gimnazjum, a szkoła zamieniła się w Zespół Szkół Ogólnokształcących (nr 13). W tym samym roku w ogólnokrajowym rankingu liceów ogólnokształcących „Rzeczypospolitej” i „Perspektyw” zajęła 2 miejsce w Gdańsku, 4 miejsce w województwie pomorskim i 45 w Polsce (w 2018 roku odpowiednio miejsca 3, 6 i 86). Ranking brał pod uwagę liczbę laureatów i finalistów olimpiad przedmiotowych w roku szkolnym 2014/2015, wyniki egzaminów maturalnych w 2015 roku oraz opinię o środowiska akademickiego. W podrankingu uwzględniającym wyłącznie wyniki egzaminów maturalnych nasza szkoła zajęła 5 pozycję w województwie i 50 w kraju.
Ambicją „Topolówki” jest nieustanne poszerzanie swojej oferty edukacyjnej. Szkoła daje możliwość udziału uczniom w licznych olimpiadach przedmiotowych, kołach zainteresowań, konkursach, wymianach młodzieży czy administrowaniu szkolną stroną internetową www.topolowka.pl. Reprezentacje dziewcząt i chłopców w piłce siatkowej, koszykowej, zawodach lekkoatletycznych i pływackich od lat odnoszą sukcesy w rozgrywkach szkół średnich Gdańska. Interesów uczniów strzeże Parlament szkolny, a Klub Myśli Politycznej „Stańczyk” od wielu lat organizuje spotkania z politykami, a od kilku międzyszkolny konkurs „Z polską polityką na Ty”. Corocznie organizowane są liczne wydarzenia m.in. GMUN, obóz integracyjny dla pierwszych klas, "Zielone szkoły", Festyn Pasji, czy koncerty charytatywne i okazjonalne.
 |
 |
|
| Ulica Topolowa | Matura w III LO | Front szkoły |
Wieloletnią tradycją szkoły jest przyznawanie najlepszemu uczniowi „Topolówki” corocznej nagrody „Primus Inter Pares” oraz nagrody dla najbardziej zaangażowanego w pomoc szkole rodzica – „Primus Inter Parentes”. O pozycji „Topolówki” jako lidera wśród szkół średnich w ostatnich latach świadczą osiągnięcia uczniów, komercyjny sukces szkoły obleganej przez kandydatów, wypowiedzi rodziców, przyjaciół i gdańskich władz oświatowych.
Wyjątkowości gdańskiej „Trójki” dowodzą także absolwenci, którzy odnoszą sukcesy w różnych obszarach życia społecznego. Wśród nich najbardziej rozpoznawalne są osoby, które związały się z kulturą, min. Maciej Dejczer, Andrzej Pawlukiewicz, Dorota Stalińska, Wojciech Wencel, Grażyna Wolszczak, mediami – Janusz Daszczyński, Jarosław Kurski, Piotr Semka, Marian Terlecki, Wiesław Walendziak, sportem – Andrzej Grubba, biznesem – Maciej Grabski, Jan Wejchert, Jan Zarębski, polityką – Anna Fotyga, Jacek Kurski, Maciej Łopiński. Wśród absolwentów „Topolówki” jest także cała plejada wybitnych naukowców różnych dyscyplin: profesorów nauk medycznych, humanistycznych, społecznych, prawnych i technicznych polskich i zagranicznych uczelni.
Grono profesorskie „Topolówki” liczy ponad 70 nauczycieli, z których większość jest nauczycielami dyplomowanymi, ponad 50 posiada uprawnienia egzaminatora maturalnego.
1 września 2024 roku "Topolówka" ZSO nr 13 został zlikwidowany a "Topolówka" powróciła do nazwy III Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku.
Absolwenci klasy IIIc1 z 2006 r. ze swoim wychowawcą, nauczycielem historii, prof. Łukaszem Skupnym
POCZET DYREKTORÓW „TOPOLÓWKI”
od 2019 r. – mgr Małgorzata Mroczkowska
2009-2019 r. – mgr Bożena Ordak
1999-2009 r. – mgr Grażyna Bogusz
1999 r. – mgr Teresa Krytkowska
1990-1999 r. – mgr Andrzej Nowakowski
1986-1990 r. – mgr Krystyna Węglerska
1984-1986 r. – mgr Teresa Urbańska
1982-1984 r. – mgr Ryszard Łosiński
1977-1982 r. – mgr Czesław Krawczyk
1975-1977 r. – mgr Rozalia Chybicka
1967-1975 r. – mgr Janusz Tebinka
1961-1967 r. – mgr Mirosława Skrokowa
1957-1961 r. – mgr Maria Rutowa
1956-1957 r. – mgr Florian Pasiński
1952-1956 r. – mgr Teodor Delong
1950-1952 r. – mgr Walerian Marciniak
1945-1950 r. – mgr Ignacy Zys
